Dünya Nereye Gidiyor?

Uluslararası ilişkiler devletlerarasındaki ilişkileri inceleyen sosyal bilimdir. Coğrafi konumu önemli olan ve özellikle de büyük devletlerde devleti yöneten ekibin politikası aniden 180 derece dönebilir ve de farklı bir politikanın izlenmesine neden olabilir. 2025 yılı da bu duruma bir örnek olarak gösterilebilir.

Özellikle Donald Trump'ın ABD Başkanı seçilmesi ile başlayan süreç belki hiç görüşmeyen devletleri bile yan yana getirdi. Hem Kanada, hem AB hem de Çin gibi dev güçlere uygulanan gümrük vergisi bununla birlikte Kanada, Grönland ve Panama gibi ülke ile bölgelerin ABD'nin kontrolü altına girmesine dair söylemler dünya gündemini uzun bir süre meşgul etti.

Özellik'e Çin'e uygulanan ek gümrük vergileri ABD ile Çin arasındaki ilişkilerin daha da gerilmesine neden oldu. Biden döneminde Çin aleyhine faaliyetler sürdürürken hem kendisine hem de Çin'e ağır vergilerin getirilmesiyle birlikte Avrupa Birliği ile Çin arasındaki diyalog süreci de arttı.

ABD ile AB arasındaki ilişkilerin gerilmesi bazı Avrupa ülkeleri arasında Avrupa Ordusu gibi oluşumların kurulması gerektiğini belirtmesine neden oldu. Özellikle ABD aleyhinde AB'nin kendi ekosisteminde savunma sanayii geliştirme projesi her ne kadar yeni bir düşünce olmasa da başarılı olup olmayacağı kesin değil. Avrupa'da yine Rusya-Ukrayna Savaşı'nda ABD'nin zıt bir politika da izlemesi yine hem bölgesel konjektör hem de uluslararası meseleler için önemli bir süreçti. ABD'nin her iki ülkeyi barıştırma izlemesi, Putin ile telefon görüşmesi yapması ve ABD ile Rus heyetlerinin İstanbul'da 2 kere görüşmesi yine 2025 yılı içerisindeki önemli olaylardan birisiydi.

Asya'daki en önemli gelişmelerden birisi de Çin, Güney Kore ve Japonya arasında gerçekleşen görüşmeydi. Güney Kore devlet medyası Yonhap'ın haberine göre, Japonya'nın başkenti Tokyo'da bir araya gelen Güney Kore Dışişleri Bakanı Cho Tae-yul, Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ve Japonya Dışişleri Bakanı İvaya Takeşi, üçlü görüşmenin ardından ortak basın toplantısı yaptı. Üç ülkenin Kore Yarımadası'nda barışın tesisinin "ortak çıkar ve sorumluluk" kapsamında olduğunu teyit ettiğini belirten Cho, üçlü işbirliğinin korunmasının önemini vurguladı. Görüşmede serbest ticaret anlaşmalarına ilişkin müzakerelerin de ele alındığını belirten Çin Dışişleri Bakanı Vang ise bölgesel ekonomik entegrasyonun ilerletilmesi mesajını verdi.

Yine son dönemde yaşanan Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan'ın AB ile '12 milyar Avro' tutarındaki anlaşması da gündemdeki yerini alan bir diğer önemli gelişmeydi. Açık kaynaklara göre KKTC resmi olarak tanınmayacak, GKRY'ne resmi olarak tanınacak ve büyükelçi atanacak ve ekonomik iş birliği arttılacaktı. Hal böyle olunca anlaşma Türkiye ve KKTC'nde büyük tepki ile karşılandı. İlerleyen günlerde TDT'nın nasıl bir yol izleyeceği ise bilinmemektedir.

Bu sene dördüncüsü düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu (ADF) da yine Türkiye'nin ev sahipliğinde düzenlenen uluslararası forumlardan birisiydi. 11-13 Nisan 2025 tarihlerinde düzenlenen forum “Ayrışan Dünyada Diplomasiyi Sahiplenmek” temasıyla bu sene düzenlendi. 50'ye yakın ülkeden 950 gazeteci forumun nabzı Antalya'daydı.

Yine Almanya'da düzenlenen erken seçim de Avrupa için önemli bir gelişmeydi. Scholz'un koalisyon hükümetiyle yaşadığı sıkıntılarla başlayan çalkantılı süreç sonucunda gidilen erken seçim sürecinde en fazla oyu alan CDU oldu. Fakat tek parti olarak hükümeti kuramayan hükümet diğer partilerle iş birliğine gitme kararı aldı. CDU Genel Başkanı Friedrich Merz ‘kardeş parti’ CSU Genel Başkanı ve Bavyera Eyalet Başbakanı Markus Söder de zaman kaybetmeden SPD ile koalisyon görüşmelerine başlamaya hazır olduklarını açıkladılar.

Dünya'da 2025 yılı içerisinde gerçekleşen bazı önemli olaylar sıralandı. Yılın geri kalanında dünya gündemini sarsan önemli olaylar yine etkili oalcaktır.