Günümüz Türkiye’sinde İnsanlar Neden İş Bulamıyor?

Diploması elinde, yıllarca okumuş, hayalleriyle büyümüş bir genç düşünün. Mezun oluyor, umut dolu adımlarla iş başvuruları yapıyor. Günler geçiyor, haftalar geçiyor, aylar geçiyor… Ve o genç artık umutlarını değil, mezuniyet belgelerini tozlu raflara kaldırıyor.

Peki neden? Gerçekten neden iş bulamıyor bu kadar insan?

1. Eğitim Sistemi ve Gerçeklik Arasındaki Uçurum

Türkiye’de eğitim sistemi, iş dünyasının ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzak. Her yıl binlerce kişi aynı alandan mezun oluyor ama mezun oldukları alanlarda yeterli istihdam yok. Gençler, iş dünyasına dair en temel yetkinlikleri öğrenemeden mezun ediliyor. Diplomalar işlevsiz hale geliyor çünkü işveren “deneyim” istiyor. Ama kimse o deneyimi verecek ilk kapıyı açmıyor.

2. Deneyim Çelişkisi: Mezun Ama Deneyimsiz!

Yeni mezunlara “3 yıl tecrübe” şartı koyan ilanları okuduğunuzda, sistemin nasıl bir çelişki içinde olduğunu anlıyorsunuz. Daha mezun olduğu hafta, yılların deneyimini isteyen firmalar, hem gençleri umutsuzluğa sürüklüyor hem de liyakatten uzak, torpille şekillenmiş bir düzeni sürdürüyor.

3. Liyakat Yerine Torpil Sistemi

Acı ama gerçek: Türkiye’de birçok sektörde torpil, liyakatin önünde yer alıyor. Hangi yetkinliğe sahip olursan ol, “tanıdığın” yoksa o işe girme ihtimalin çok düşük olabiliyor. Bu durum hem çalışanları hem de verimliliği zedeliyor. İnsanlar potansiyellerini gösteremeden, daha başlamadan sistemden soğuyor.

4. Kariyer Planı Değil, Hayatta Kalma Mücadelesi

Bugünün gençleri “ne olmak istiyorsun?” sorusuna “hangisi iş olursa” cevabını veriyor. Hayallerin değil, geçim derdinin peşinden sürükleniyorlar. Aslında birçok kişi kendi yeteneklerinden uzak, sadece para kazandırdığı için bir alana yöneliyor. Oysa toplumun kalkınması bireyin yeteneklerini bulması ve işle bunu birleştirmesiyle olur.

5. Ekonomik Dengesizlik ve Özel Sektörün Güvencesizliği

Asgari ücretin tek maaşla geçinmeye yetmediği bir düzende, insanlar ayakta kalabilmek için düşük ücretli, güvencesiz işlere razı oluyor. Özel sektörde çalışma saatleri uzun, sosyal haklar zayıf. Devlet kadroları ise ya daraltılmış ya da uzun yıllar süren KPSS süreçleriyle ulaşılamaz hale gelmiş.

Peki Ne Yapmalı?

• Eğitim sistemini revize etmek ve iş dünyasının gerçek ihtiyaçlarıyla senkronize hale getirmek zorundayız.
• Deneyim kazandıran staj modelleri yaygınlaştırılmalı, okurken iş dünyasıyla temas kurulmalı.
• Liyakat sistemi yerleştirilmeli, kamu ve özel sektörde adil alım süreçleri sağlanmalı.
• Gençlere sadece “iş” değil, umut da verilmeli. Onların hayal kurmasına ve o hayallere ulaşmasına yardımcı olacak bir sistem oluşturulmalı.

Belki de en önemlisi, gençlerimizin yeteneklerine güvenmek, kendi değerlerini unutturmamak. Çünkü günün sonunda bir ülkenin kalkınması, gençlerinin inancında saklıdır.