Las Meninas: Tarihin Tartışmalı Tablosu

Geçmişten günümüze kadar en tartışmalı eserlerden olan Las Meninas (Nedimeler) hala gizemini korumaktadır. Sanat tarihçileri hala daha ressamın neden bu şekilde resmetmek istediği üzerine tartışmaları sürerken biz de tabloyu inceleyeceğiz.

Diego Velazquez ilk olarak 23 yaşında Madrid'e gider amacı kraliyet himayesine alınarak sarayın ressamı olmaktır fakat IV. Philip ile bağlantı kuramaz. Şans ise bir sene sonra yüzüne gülerek saraydan kralın portresini çizmesi için çağırılır. Resmi karşısında etkilenen saray onu resmi sanatçı olarak atar, Madrid'de kalarak kendini geliştirir. Tartışmalar yaratacak tablosunu 1656 yılında resmeder.

Las Meninas, İspanya'nın küçük prensesi Margaret Theresa'nın beş yaşındayken çizildiği bir kraliyet portresidir. Araştırmacıların bazıları bunun bir kraliyet portresi olmadığını üsteler çünkü dönemindeki kraliyet portrelerinden çok farklı çizilmiştir. O dönemdeki gibi sadece önemli olan tek kişi tablonun merkezinde değildir, kişiyi yüceltecek at gibi figürler de kullanılmamıştır. Aksine prenses ve nedimeleri beraber tabloda bulunmaktadır.

Sadece tablonan nedimeler değildir, ressam kendini de tabloya dahil etmişitir. Biz tabloya bakarken ressam da bize bakmaktadır. Ressamın üzerindeki haçın sonradan eklendiği konusunda da söylentiler vardır.

Tablonun sağ tarafında ayndaki yansımada bulunan kral ve kraliçenin yansıması bulunmaktadır. Bunun için de iki teori vardır. İlki aynadan yansıyan aslında Velazquez'in o sırada resmettiği kral ve kraliçenin portresidir, bir diğeri ise prenses resmedilirken köşeden onları izleyen kral ve kraliçenin asılı olan aynaya yansımasıdır.

Tablonun diğer köşesine bakıldığında açık bir kapı ve orada duran bir silüet görülmektedir. Araştırmacılar bunun kraliçenin uşağı olduğu yönünde tanımlarlar. Odaya giriyor mu yoksa çıkıyor mu duruşundan dolayı belli değildir. Arkasındaki parlak alanla bakan kişinin gözlerini uzaklara çeker.

Velazquez'in favori ressamları Hollandalı'ydı ve ressam onların tablolarını da resmine dahil eder. Tablonun en üstünde karanlık duran tablolar aslında ressamın en sevdiği tablolardır, ayrıca karanlık olmaları da kral ve kraliçenin yansımasının bir ayna içinde olduğunu da tescillendirir.

Prensesi herkesten aydınlık olarak çizen ressamın amacının o dönemde İspanya'nın çöküşe geçmesiyle artık geçmişe değil geleceğe bakılması gerektiğini yani geleceğin gençlerin elinde olduğunu anlatmaya çalıştığı düşünülür. Yani krallık prenses ile yükselecektir.

Bu kadar olaylı bir tablo ünlü ressamlar arasında da tartışma konusu olmuştur. Tablo üzerine düşünenler arasında ünlü ressam Pablo Picasso da vardır, tablonun 58 versiyonunu çizerek analiz etmeye çalışmıştır.

Las Meninas sadece gizemleriyle değil, tekniği ile de İspanya'nın sanat dünyasına olduğu kadar tüm sanat camiasına da büyük bir katkı sağlar, başka ressamlara da ilham olur.