Oedipus Kompleksi

Mitolojiye göre, Antik Yunan'da, Thebai şehrinin kralı olan Laios'u çocuğu olmaz ve Laios bu derdini Apollon'a anlatır. Apollon“Bir erkek oğlun olacak ama ileride seni öldürecek, kraliçe yani annesiyle evlenecek ve herkes mutsuz olacak.” diye bir kehanette bulunur. Kehanet gerçekleşir ve kraliçe hamile kalır. Bir erkek çocuğu olur. Laios bebeğin öldürülmesi için emir verir fakat kraliçe Lakoste araya girer. Celladı bebeği öldürmeyip uzak bir yere götürüp bırakması için ikna eder. Cellat da bebeği ağaca asıp ölüme terk eder. O sırada yoldan geçen çobanlar bebeği ağaçtan kurtarır ve Korinthos Kralı Polybos'a götürürler. Korinthos kraliçesi, çocuğu olmadığı için, bebeği büyütmeye karar verir. Ağaca asıldığı ipin etkisiyle ayağı şişen ve delinen bebeğe, ayağı kesik anlamına gelen Oedipus adı verilir. Oedipus büyüynce kralın gerçek babası olmadığını öğrenir ve gerçek ailesini bulmak üzere Apollon'a gider. Apollon kehaneti anlatınca, babasını öldürmek istemeyen Oedipus uzaklara kaçar. Fakat yolda çıkan bir çatışma sırasında bilmeden öz babasını öldürür. ve doğduğu şehre gider. Gelenlere bilmece sorarak cevabını bilemeyenleri öldüren Sphinx ile karşılaşır ve bilmeceyi doğru bilir. Bunun üzerine Sphinx de şehri affeder ve kendini öldürür. Bu olay karşısında halk Oedipus'u kral ilan eder. Oedipus bilmeden annesi olan kraliçeyle evlenir. Bu duruma çok öfkelenen tanrılar, şehre felaketler yağdırır. bu felaketlerin nedenini araştıran oedipus gerçeği öğrenir ve annesi aynı zamanda eşi olan Lakoste kendini öldürür. Oedipus da annesinin iğneleriyle gözlerini kör eder. Bu mitolojik hikaye zamanla Freud'un Oedipus Komplesine isim olur.

Oedipus Kompleksi, erkek çocuğun karşı cins ebeveynine karşı arzu duyması ve aynı cinsten ebeveynine öfke ve kıskançlık duyması şeklinde tanımlanır. Bu kavramdan, ilk kez Sigmund Freud tarafından, psikoseksüel gelişim aşamaları teorisinde bahsedilmiştir. Genellikle 3-6 yaş arası çocuklarda görülür.

Psikoseksüel Gelişim

Freud’a göre tüm çocuklar, psikoseksüel aşamalardan geçmektedir. Psikoseksüel gelişimin her aşaması vücudun belli bir bölümüyle ilgilidir ve olgunlaşan zevk duyumlarını içerir. Örneğin oral dönemde (doğumdan 18 aya kadar) ağız, anal dönemde (18 ay-3 yaş) dışkılama hazzın başlıca kaynaklarındandır. 

Oedipus Komleksi Nasıl Gelişir?

Freud tarafından 1899’da Rüyaların Yorumlanması adlı çalışmasında tanıtılan Oedipus Kompleksi, bir çocuğun anatomik cinsiyet farklılıklarının farkına vardığı bir dönem olan fallik dönemde rekabet, kıskançlık ve kızgınlıkla birlikte ortaya çıkar. Çocuk annesine cinsel olarak bağlı hisseder. Kıskançlık, annenin ilgisi ve sevgisinin nesnesi olan babaya yöneliktir. Teoriye göre, babaya yönelik düşmanca duygular, anneyi arzulamanın cezası olarak hadım edilme korkusuna neden olur. Bu korkuyla baş edebilmek için erkek çocuk babasıyla özdeşleşmeye, babasının tutum ve değerlerini benimsemeye başlar. Başka bir değişle babasını “rakip” olarak değil “rol model” olarak görmeye, babayı ortadan kaldırsa bile yerine yeni bir baba geleceğini, babanın sadece figür olduğunu düşünmeye başlar. Çocuk bu özdeşleşme yoluyla psikoseksüel gelişimin fallik aşamasını çözer ve bir dizi ahlak ve değeri içeren süperegoyu geliştirir.

Freud'un bu teorisi kendi zamanında tartışıldığı gibi günümüzde de yaygın olarak tartışılmaktadır.