Yılgınlık Stratejisi

Direnme Gücünü Kırmak

Siyasette bazen en etkili strateji, insanlara konuşacak nefes bile bırakmamaktır. Bugün içinde yaşadığımız yoğun ve kesintisiz gündem trafiği, yalnızca bilgilendirme değil; bir satranç hatta bir silahsızlaştırma biçimidir. Her gün değişen başlıklar, çığ gibi büyüyen krizler, ekrana düşen son dakika haberleri… Her biri, halkın direnme kapasitesini kırmak üzere planlanmış bir gündem bombardımanıdır.

Bu strateji, bireyin ve toplumun odaklanma süresini kısaltır, zihinsel ve duygusal dayanıklılığını zedeler ve en sonunda da tepkisizliğe sürükler. Buna sosyal bilimlerde "bilgi yorgunluğu" (information fatigue) denir. İnsan, her gün farklı bir krizle karşılaştığında, eski krizleri unutmakla kalmaz, yeni olana da tepki verecek gücü bulamaz hâle gelir. Zihin öyle bir dolar, taşar, yorulur ki karar mekanizmaları kilitlenir. Böylece toplum, yavaş yavaş olan biten her şeye alışmaya, kabullenmeye başlar. Hepimizin bir kapasitesi var ve duygu dünyamız da zihnimiz de bu kadar kötü haberi kaldıracak güce sahip değil. Savunma mekanizması bir yerden sonra istemeseniz de devreye giriyor.

Şiddet, adaletsizlik, kriz ve belirsizlik sıradanlaştığında, olan bitenle kurduğumuz duygusal bağ kopmaya başlar. Buna duygusal aşınma da denir. "Ne yaparsak yapalım değişmeyecek" duygusu, yerini kolektif çaresizliğe bırakır. Toplum büyük bir yılgınlık ve kayıtsızlığa düşer. Bu yılgınlık ve kayıtsızlık, önce susturur sonra suskunlar çoğalır ve büyük sessizlikle mücadele sönümlenir. Politik mücadele yerini hayatta kalma refleksine bırakır. İiktidar ise aradığı tepkisiz ortama kavuşmuş olur. Baskıcı ya da manipülatif politikaları için alan ona kalır – çünkü direnecek bir ruh hâli, tepki verecek bir toplum kalmamıştır.

Bu nedenle bilgileneyim derken gündem bombardımanına yakalanıp umutsuzluğa ve isteksizliğe düşmek aslında mücadeleyi kaybetmek anlamına gelir. Bilginin fazlası, bilincin kapanmasına yol açar. Görmek, duymak ve bilmek… Bazen bu kadar çok olduğunda görür, duyar ancak bilemeyebilirsin.

Gerekli yerde olması gereken tepkiyi vermek ve hâkim olmak iyidir ancak insanın kendine vakit ayırması, mutlu olacak sebepler bulması, toplumun iyiliğine ve güzelliğine dair inancını korumak için birlik içinde güzellikleri görmesi ve arada nefes alması mücadeledeki temel ihtiyaçtır.